حقوق بشر چیست؟ و چه ویژگی هایی دارد؟

حقوق بشر چیست؟

حقوق بشر چیست؟ حقوقی است که ما به این دلیل که انسانیم باید رعایت کنیم و هیچ دولتی آن را ایجاد نمی کند. این حقوق جهانی بدون در نظر گرفتن ملیت، جنسیت، منشاء ملی یا قومی، رنگ، مذهب، زبان یا هر وضعیت دیگری برای همه ما ذاتی است. این حقوق شامل مواردی که زندگی را ارزشمند می کنند، مانند حقوق غذا، آموزش، کار، سلامتی و آزادی و… را شامل می شود.

اعلامیه جهانی حقوق بشر (UDHR) که توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 1948 تصویب شد، اولین سند حقوقی بود که حقوق اساسی بشر را که باید به طور جهانی مورد حمایت قرار گیرند، تعیین کرد. UDHR که در 10 دسامبر 2024، 76 ساله می شود، همچنان پایه و اساس تمام قوانین بین المللی حقوق بشر است. 30 ماده آن اصول و اجزای سازنده کنوانسیون ها، معاهدات و سایر اسناد حقوقی فعلی و آینده را ارائه می دهد.

ویژگی های حقوق بشر

جهانی و غیر قابل انکار

اصل جهانی بودن حقوق بشر سنگ بنای حقوق بین الملل حقوق بشر است. این بدان معناست که همه ما به یک اندازه از حقوق انسانی خود برخورداریم. این اصل همانطور که برای اولین بار در UDHR تاکید شد، در بسیاری از کنوانسیون ها، اعلامیه ها و قطعنامه های بین المللی حقوق بشر تکرار شده است.

حقوق بشر غیر قابل انکار است. و آن را را نباید از بین برد، مگر در شرایط خاص و طبق روال قانونی. به عنوان مثال، در صورتی که یک شخص توسط دادگاه قانونی مرتکب جرمی شناخته شود، ممکن است حق آزادی او محدود شود.

تقسیم ناپذیر و وابسته به یکدیگر

همه اجزای حقوق بشر تقسیم ناپذیر و وابسته به یکدیگر هستند. این بدان معنی است که یک مجموعه از حقوق بدون دیگری نمی تواند وجود داشته باشد. به عنوان مثال، پیشرفت در حقوق مدنی و سیاسی، اعمال حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را آسان تر می کند. به همین ترتیب، نقض حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می تواند بر بسیاری از حقوق دیگر تأثیر منفی بگذارد.

برابری و بدون تبعیض

ماده 1 UDHR می گوید: «همه افراد بشر آزاد به دنیا می آیند و از نظر حیثیت و حقوق برابر هستند. آزادی از تبعیض، که در ماده 2 آمده است، چیزی است که این برابری را تضمین می کند.

این اصل در تمام معاهدات اصلی حقوق بشر وجود دارد. همچنین موضوع اصلی دو سند اصلی را ارائه می‌کند: کنوانسیون بین‌المللی رفع تبعیض نژادی، و کنوانسیون رفع اشکال تبعیض علیه زنان.

هم حقوق و هم تعهدات

همه کشورها حداقل 1 مورد از 9 معاهده اصلی حقوق بشر و همچنین 1 مورد از 9 پروتکل اختیاری را تصویب کرده اند.  این بدان معناست که کشورها طبق قوانین بین المللی تعهدات و وظایفی برای احترام، حمایت و اجرای حقوق بشر دارند.

• الزام به احترام به این معناست که کشورها باید از مداخله یا محدود کردن برخورداری از حقوق بشر خودداری کنند.
• الزام به حمایت از دولت ها می خواهد که از افراد و گروه ها در برابر نقض حقوق بشر حمایت کنند.
• تعهد به انجام به این معنی است که دولت ها باید اقدامات مثبتی را برای تسهیل برخورداری از حقوق اولیه بشر انجام دهند.
• در همین حال، به عنوان یک فرد، در حالی که ما مستحق حقوق انسانی خود هستیم – اما باید به حقوق انسانی دیگران نیز احترام بگذاریم و از آن دفاع کنیم.